Staw biodrowy to jeden z największych ludzkich stawów. Składa się z głowy kości udowej i panewki stawu, która jest częścią miednicy. Otoczony jest natomiast torebką stawową wzmocnioną dodatkowo więzadłami, które zapobiegają nadmiernym ruchom kończyny dolnej. Dzięki stawom biodrowym możliwe jest m.in. prostowanie, zginanie, odwodzenie, oraz rotacja zewnętrzna i wewnętrzna. Niekiedy jednak w wyniku choroby dochodzi do zwyrodnienia objawiającego się zużyciem chrząstki i osteofitami. Jedną z metod leczenia zniszczonego stawu biodrowego jest endoprotezoplastyka.
Endoproteza stawu biodrowego – rodzaje
Endoprotezoplastyka stawu biodrowego to zabieg polegający na zastąpieniu tkanki chrzęstnej i kości biodra sztuczną protezą wzorowaną na anatomii stawu biodrowego. Składa się ona z:
- panewki,
- trzpienia,
- głowy.
Przy czym głowa kości udowej zastępowana jest metalową lub ceramiczną główką, panewka natomiast elementami wykonanymi z konkretnych stopów metali. Możemy wyróżnić następujące rodzaje endoprotez:
- Cementową – dla osób poniżej 75. roku życia. Protezę łączy się z kością za pomocą cementu kostnego (kleju).
- Bezcementową np. szyjkowe, przynasadowe. Do połączenia dochodzi bez użycia kleju, poprzez wrośnięcie kości w materiał, który pokrywa endoprotezę.
- Hybrydową – elementy protezy są zakładane zarówno metodą cementową, jak i bezcementową.
Typ protezy dobierany jest indywidualnie do pacjenta przez lekarza prowadzącego leczenie, po wykonaniu badań klinicznych i ich ocenie. Implant powinien być dopasowany nie tylko do stopnia zniszczenia stawu biodrowego, lecz także do aktywności fizycznej i zawodowej chorego, jego wieku, wagi oraz chorób towarzyszących.
Wskazania do zabiegu wymiany stawu biodrowego
Na zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego powinny się zdecydować osoby cierpiące z powodu określonych dolegliwości. Są to:
- ból utrzymujący się przez większość dnia (również w nocy), krótkotrwale złagodzony lekami przeciwbólowymi,
- problemy ze wstaniem z pozycji siedzącej,
- trudności z poruszaniem się, w sposób szczególny po schodach,
- negatywny wpływ na codzienną aktywność (jej ograniczenie).
Wśród wskazań do operacji wymiany stawu biodrowego należy także wymienić nieskuteczne leczenie farmakologiczne i operacyjne, w tym przeprowadzenie takich zabiegów, jak:
- artroskopia, czyli chirurgiczne czyszczenie stawu,
- shaving – usunięcie uszkodzonych elementów,
- osteotomia – chirurgiczna korekcja kształtu kości, jej skrócenie lub wydłużenie, poprawa ruchomości stawu.
Endoprotezę biodra przeprowadza się również u pacjentów ze zniszczeniami powierzchni stawowych, do których doszło w wyniku urazu, choroby zwyrodnieniowej, zapalenia stawów bądź jałowej martwicy głowy kości udowej.
Endoproteza biodra – przeciwwskazania bezwzględne i względne
Do operacji nie może dojść w przypadku stwierdzenia guzów złośliwych w miejscu zabiegowym, zakażenia w stawie oraz braku czucia obwodowego. Względne przeciwwskazania, a więc zależne od decyzji specjalisty, to:
- otyłość,
- żylaki,
- miejscowe zakażenie,
- osteoporoza,
- niewydolność mięśni odwodzących,
- schorzenia współistniejące,
- zbyt młody wiek.
Dlaczego warto zdecydować się na endoprotezę stawu biodrowego?
Leczenie operacyjne zmniejsza intensywność dolegliwości bólowych odczuwanych przez chorego, polepsza stabilność stawu, komfort i jakość życia. Ponadto pomaga w przywróceniu właściwego zakresu ruchów, funkcji dynamicznej oraz statycznej.
Jak się przygotować do zabiegu?
Przed operacją pacjent powinien wykonać serię badań laboratoryjnych, m.in. morfologię krwi, krzepliwość krwi, badanie ogólne moczu, EKG, RTG klatki piersiowej. Dodatkowo należy zaszczepić się przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby, unormować masę ciała oraz poprawić kondycję fizyczną. Na tydzień przed zabiegiem nie zaleca się przyjmowania leków przeciwzapalnych. Chory powinien również skonsultować się ze stomatologiem w celu wykluczenia ewentualnego zapalenia w jamie ustnej. W przypadku gdy pacjent leczy się na cukrzycę, żylaki czy choroby serca, jest zobligowany do konsultacji z lekarzem prowadzącym po to, by potwierdzić brak przeciwwskazań do zabiegu.
Endoproteza stawu biodrowego – po zabiegu
Dobę po zabiegu przeprowadza się ćwiczenia oddechowe i pionizację, następnie przystępując do chodzenia z niewielkim obciążeniem kończyny dolnej. Po upływie kilku dni pacjent porusza się samodzielnie, bez asekuracji.
Przez 2-3 dni stosuje się kurację antybiotykową. Przez kilka tygodni chory powinien nosić elastyczne pończochy, które stymulują krążenie krwi, zapobiegając przed tworzeniem się zakrzepów.
